Je wil een folder, nieuwsbrief of ander drukwerk voor je bedrijf laten maken. Tijd om een grafisch ontwerper in te schakelen. Na een week ligt er een ontwerp op tafel. Waar kun jij nu op letten als het gaat om de keuze van lettertypes en typografie voor je drukwerk? In dit artikel enkele tips.
Typografie: meer dan letters alleen
Eerst een korte toelichting op typografie. Bij typografie denk je wellicht aan letters. Maar typografie is meer.
Typografie omvat:
- Lettertype(s)
- Lettergrootte
- Tekstkleur
- Marges
- Witruimte
- Regelafstand van tekst
En dan is typografie ook nog maar een deel van het ontwerp. Want naast typografie word je ontwerp bepaald door beeld (foto’s en illustraties) vormelementen en door witruimte.
Indeling lettertypes
Een eenvoudige indeling van lettertypes is:
- Schreefletters (serif): een schreefletter heeft onderaan de letter een horizontaal streepje waar de letter op ‘rust’. Dit lettertype is daardoor gemakkelijk te lezen. Voor langere leesteksten (in boeken) worden vaak schreefletters gebruikt. Voorbeelden: Times New Roman en Georgia.
- Schreefloze letters (sans serif): een schreefloze letter heeft onderaan geen horizontaal streepje en oogt moderner. Voor leesteksten, inleidingen en bijschriften kun je deze letter prima gebruiken. Voorbeelden: Arial en Calibri.
- Fantasieletters: Bij fantasieletters gaat het minder om de leesbaarheid en meer om het bijzondere karakter.
Er zijn ook uitgebreidere en chronologische indelingen. Voor nu laat ik het bij deze beknopte indeling.
Leestekst of koptekst?
Bij je keuze van lettertypes maakt het uit of het om leestekst of koptekst gaat.
Leestekst
Tekstletters wil je klant vooral snel kunnen lezen. Ze maken onderdeel uit van een langere tekst. Eigenschappen van tekstletters zijn dat ze neutraal en bijna onzichtbaar zijn. De letters staan ten dienste van de inhoud van de tekst.
Koptekst
Koptekst staat meer op zichtzelf. Bijvoorbeeld op de voorkant van een flyer of op een billboard. Met deze tekst wil je de aandacht trekken. En prikkel je om verder te lezen.
Lettertype werkt in op je brein
Naar het effect van lettertypes op de inhoud van de tekst is onderzoek gedaan door de onderzoekers Song en Schwartz[1]. Zij lieten twee groepen mensen een instructie voor een fitnessoefening lezen. De ene groep in een handgeschreven lettertype. De andere groep in Arial. Wat bleek? De groep die de oefening in Arial had gelezen dacht de oefening een stuk vlotter te kunnen uitvoeren: in 8 minuten en 12 seconden. De groep die de handgeschreven oefening had gelezen verwachtte de oefening in 15 minuten en 6 seconden te doen.
Conclusie van de onderzoekers: een makkelijk leesbaar lettertype wordt gemakkelijker door je brein opgenomen (cognitive fluency). Daardoor denkt deze testgroep de oefening ook echt sneller uit te voeren dan de andere testgroep.
Net als bij kleuren, hebben mensen gevoelens en associaties bij lettertypes. Daarover lees je meer in het artikel Welk lettertype kies je voor je logo. De keuze van je lettertype heeft dus invloed op hoe mensen de inhoud van je tekst ervaren. Het is slim om hier rekening mee te houden in het ontwerpproces.
Billboard scannen, brochure lezen
Elk middel heeft specifieke eigenschappen. Een billboard langs de weg moet in een paar seconden je boodschap vertellen. Deze tekst is heel beknopt. Met opvallende letters kun je de aandacht te trekken. Vergeet daarbij niet dat ze vooral snel en goed te lezen moeten zijn.
Voor een brochure of nieuwsbrief heeft de lezer meer tijd. Deze tekst is vaak opgebouwd uit verschillende teksten. Hoofdkoppen, subkoppen, looptekst en bijschriften. Door typografie en door verschillende lettertypes, lettergroottes en tekstkleur te gebruiken breng je hierarchie en structuur aan in de tekst. Daardoor kun je als lezer gemakkelijker hoofd- en bijzaak onderscheiden. En het ziet er ook nog eens overzichtelijker uit.
Inhoud én vorm
De kwaliteit van je drukwerk wordt bepaald door de inhoud en de vorm. Jouw klant zal je nieuwsbrief lezen als de inhoud duidelijk en aansprekend is met een opmaak die hierbij past. Dus niet ’n gortdroge folder of ’n over gestileerde nieuwsbrief. Zoek liever de balans tussen beiden.
Niet met woorden vullen
Hoe goed je tekst wordt gelezen is ook afhankelijk van de witruimte. De ruimte om de letter, het woord, de zin en de alinea. Als er voldoende witruimte is gebruikt is de tekst gemakkelijker te lezen. Ook voor de totale opmaak is witruimte van belang. Het geeft een rustig beeld waardoor je minder snel vermoeid raakt tijdens het lezen.
Dit waren op hoofdlijnen factoren die een rol spelen bij de typografie van je gedrukte middelen.